Dofinansowano w ramach Programu Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
pn. „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej - 2021”.
W czerwcu Gmina Pcim podpisała umowę z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w sprawie dofinansowania kosztów realizacji zadania pod tytułem „Budowa Pomnika „Matek Oddanych Dzieciom - Matki Władysława Orkana”. Pozyskane środki finansowe w kwocie: 280 000,00 zł stanowią 100% całkowitego kosztu zadania. Partnerem projektu jest Związek Podhalan w Polsce im. Świętego Jana Pawła II, z którym nasza Gmina podpisała w marcu porozumienie. Przedsięwzięcie ma na celu podkreślenie poświęcenia matki oddanej swoim dzieciom. W tym przypadku jest to Katarzyna Smreczyńska - matka sławnego pisarza Młodej Polski, Władysława Orkana. Swoją postawą dała piękne świadectwo oddania macierzyńskiego. Jej działania to m.in. piesze wyprawy z Poręby Wielkiej aż do Krakowa (70 km!) aby dostarczyć jedzenia synom, tylko po to, by mogli spokojnie się uczyć. Pomimo tego, że była kobietą nie wykształconą to była osobą niezwykle światłą dlatego poświęciła się by jej synowie mogli zdobywać wykształcenie. Gmina Pcim leży na trasie jej pieszych wędrówek a miejsce, w którym pomnik został usytuowany jest symbolicznym punktem spotkań matki z synami, których niecierpliwie oczekiwała z początkiem wakacji.
Wykonawcą dzieła jest światowej klasy artysta - Czesław Dźwigaj, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, autor licznych realizacji pomnikowych w kraju i na świecie.
Katarzyna Smreczyńska (1846 - 1936) |
Urodziła się w 1 listopada 1846 roku, w Porębie Wielkiej. Wychowywana w bardzo ubogiej, wielodzietnej rodzinie chłopskiej. W 1863 roku w wieku 17 lat wyszła za mąż. Przez całe życie odczuwała potrzebę wiedzy a Jej elementarzem do nauki czytania była Biblia. Gawędziarka, autorka opowiadań ludowych, matka Władysława Orkana. Pomimo tego, że sama nie odebrała żadnego wykształcenia usilnie dbała o godziwe warunki nauki swoich synów. Raz w miesiącu przemierzała ponad 70 km pieszo, z Poręby do Krakowa, niosąc im w tobołku produkty żywnościowe, czyste ubrania i przybory. Jej poświęcenie i oddanie dzieciom opisał w powieści "Matka" jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski Ignacy Maciejowski, pierwszy literacki opiekun Orkana, późniejszy jego przyjaciel. Katarzyna Smreczyńska, zacna kobieta, która swoim życiem i trudem podejmowanym na rzecz synów, uosabia te wszystkie wartości, które cechują serca Matek pełnych miłości do swoich dzieci, troski o ich codzienny byt i właściwe kształtowanie ich osobowości.
Dlatego też Pomnik Matki Orkana - Katarzyny Smreczyńskiej jest swoistym hołdem złożonym wszystkim Matkom, których życie było i jest naznaczone dbałością, miłością i troską o własne potomstwo.
Władysław Orkan (1875-1930) |
Władysław Orkan to pseudonim Franciszka, Ksawerego Smreczyńskiego, który wymyśliła dla swojego syna Katarzyna Smreczyńska. Urodzony w Porębie Wielkiej, w ubogiej rodzinie jako drugie dziecko z trójki pociech Państwa Smreczyńskich. Dzięki poświęceniu Matki zarówno Orkan jak i Jego starszy brat zdobyli wykształcenie. W szkole Orkan wzbudzał sensację ze względu na swoje góralskie pochodzenia ale też wielka sympatię wśród rówieśników. Już w czasach szkolnych angażował się w różne działania społeczne, kulturalne i polityczne. Debiut literacki Władysława Orkana datuje się na rok 1898 kiedy to wydał swoje Nowele, do których przedmowę napisał już wówczas uznany poeta Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Losy pisarza przeplatane były tragicznymi wydarzeniami życia osobistego, niepokoju politycznego i społecznego. Kiedy wybuchła I wojna światowa wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do Biura Prasowego Naczelnego Komitetu Narodowego. W wojsku zdobywał kolejne awanse aż do stopnia Oficera Pospolitego Ruszenia i otrzymał przydział do 73 Pułku Piechoty w Katowicach.
Twórczość Władysława Orkana była różnorodna ponieważ obok noweli, wierszy, powieści, dramatów jakie wychodziły spod jego ręki pisał również utwory publicystyczne czy reportaże. Tematem jego dzieł były wspomnienia ale przede wszystkim pisał o biednej polskiej wsi, z której się wywodził.
W rodzinnej miejscowości Porębie Wielkiej znajduje się Muzeum Biograficzne Władysława Orkana zwane „Orkanówką” gdzie zgromadzone są pamiątki po Pisarzu.
Ciekawostka
W Pcimiu działała Ludowa Spółdzielnia Spożywców im. Władysława Orkana
Pomnik został umiejscowiony przy parku w Pcimiu 29 października 2021 r. Oficjalne odsłonięcie i poświęcenie pomnika planowane jest w ostatni weekend maja 2022 roku
2023-08-07
arrow_forward2023-08-04
arrow_forward2023-07-14
arrow_forward2023-07-14
arrow_forward